Memurhaber`den Bünyamin Esen`in Yazısına göre; Okurumuz Timur Ardeşenli soruyor: ?Bünyamin bey, plastik döküm atölyemiz var. Geçen günlerde yapılan denetimde işyerimizde eksikler tespit edilmiş. Risk değerlendirmesi yaptırmamıştık, bu yüzden işyerimizi kapatma kararı çıkmış, polisler geldiler atölyeyi mühürlediler. Devletin böyle bir hakkı var mı? Ne yapmam lazım, ne tavsiye edersiniz? Ceza da çıkar mı bize??
Sayın okurumuz, bildiğiniz üzere ülkemiz 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 2012 yılında yürürlüğe girerek uygulanmaya başlandı.
Bu kanunda düzenlenmiş yaptırımlardan birini de eski adıyla ?işyerinin kapatılması? yeni adıyla ?işin durdurulması? yaptırımı oluşturuyor.
İşin durdurulması yaptırımı nasıl işliyor, hangi hallerde işyeri kapatılabiliyor, ne yapmalısınız? Ayrıntılı olarak açıklayalım?
İşin Durdurulması Yaptırımı Var
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile getirilmiş bulunan idari yaptırım türlerinden birini de işin durdurulması yaptırımı oluşturuyor.
Belirli koşulların oluşması halinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftişe yetkili iş müfettişleri tarafından işyeriniz kapatılabiliyor, iş durdurulabiliyor.
Bu yaptırım İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu öncesinde de 4857 sayılı İş Kanunu?na göre ?işyerinin kapatılması? şeklinde uygulanmakta idi.
Yeni Kanuna göre, işyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş tehlike giderilinceye kadar durdurulabilmekte.
Risk Değerlendirmesi Yapılmak Zorunda
İşyerinde işin durdurulmasını gerektiren ikinci hal ise risk değerlendirmesinin yapılmamış olması durumu.
Kanuna göre çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda risk değerlendirmesi yapılıncaya kadar işin durdurulabilmesi söz konusu oluyor.
Ayni şekilde, büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde risk değerlendirilmesi yapılmmamış ise bu durumda da işin durdurulması söz konusu oluyor.
Risk değerlendirmesi işin, çalışanların, işyerinin ve diğer unsurların uzman bir kişi tarafından değerlendirilerek risk oluşturan tüm unsurlar ile ilgili rapor hazırlanmasını ve tedbir alınmasını ifade ediyor.
İşin durdurulması risk değerlendirmesi yapılmasına kadar sürüyor, risk değerlendirmesi yapıldıktan sonra işyeri tekrar açılabiliyor.
Çalışanların Hakları Korunmakta
İşin durdurulması sırasında çalışanların haklarının ne olacağı konusu da önemli bir ayrıntı.
İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür tutulmuş bulunmakta.
İşveren işin durdurulması sırasında işçisine iş vermese dahi işverenin iş vermesine hazır bekleyen işçinin hizmeti ve ücreti saklı.
Başka bir deyişle işin durdurulması yaptırımı işçileri hedef almıyor; hayati tehlike konusunda tedbir almayan işvereni yönlendirmeyi ve işyerinde iş sağlığı ve güvenliğini temin etmeyi amaçlıyor.
Kapatma Kararı Nasıl Veriliyor?
İş sağlığı ve güvenliği yönünden yapılan denetimlerde işin bir bölümü veya tamamının durdurulmasını gerektiren bir hususun tespit edilmesi halinde bu yaptırım üç müfettişten oluşan bir heyet tarafından verilmekte.
İşin durdurulmasına giden süreç iş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili bir iş müfettişinin tespiti üzerine başlatılıyor.
İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, iş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasına karar veriyor. Söz konusu heyet, gerekli gördüğü takdirde, karara konu işyerinde inceleme yapabilir.
Kapatma kararı Valilik tarafından icra ediliyor, polisler tarafından işyeri veya işyerinin bir bölümü mühürleniyor?
Mühür Geçici Olarak Sökülebiliyor
İşin durdurulması yaptırımının uygulanan işyerlerinde hayati tehlikenin nasıl giderileceği de merak edilen bir konu. Mühürlü işyerinde tehlikeli durumları ortadan kaldırmak nasıl olacak?
İşte, bunun için kanun geçici olarak mührün sökülmesi ve işyerinde çalışma yapılabilmesi usulünü getirmiş bulunmakta.
İşveren durdurma kararını veren heyete başvuruyor, bu heyet mühürlerin geçici olarak sökülmesi ve hayati tehlike oluşturan hususların giderilmesi için izin verebiliyor.
Böylece izin alan kişi polis tarafından açılan mühürler ile işyerindeki riskleri gideriyor ve tekrar kalıcı olarak işyerinin açılması için heyete başvuruyor.
Heyet yapacağı inceleme sonucunda kapatmaya gerekçe olan hayati tehlikeler giderilmiş ise işin durdurulması yaptırımının kalıcı olarak kaldırılarak işyerinde çalışmaya devam edilmesi kararını veriyor ve işyeri yine polis marifeti ile mühür sökülerek açılabiliyor.
Mahkemeye Başvurma Hakkı Var
İşin durdurulması yaptırımı ağır bir yaptırım olduğu için doğrudan mahkemeye başvurma hakkı var.
İşyerinde işin kısmen veya tamamen durdurulması konusunda karar verilen işveren, bu idarî yaptırımın hukuka uygun olmadığını düşünüyorsa, işin durdurma kararının mülki idare amirince yerine getirildiği tarihten itibaren altı (6) iş günü içinde, yetkili İş Mahkemesi?nde işin durdurulması kararına itiraz edebilmekte.
İş mahkemeleri bu tür başvuruları seri yargılama usulüne göre ivedilikle inceliyor.
Eğer işyerinizde işin durdurulması kararına tek gerekçe olarka risk değerlendirilmesi yaptırılmaması gösterilmiş ise mahkemeye gitmenize gerek yok, bu kez risk değerlendirmesini yaptırarak iş müfettişlerinden oluşan heyete ibraz etmeniz gerek.
Heyet yedi gün içerisinde inceleme yaparak işin durdurulması kararının kaldırılması konusunda karar vermekle yükümlü...
Para Cezası Çıkar mı?
Son olarak şunu da ifade edelim: İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre risk değerlendirmesi yaptırmak kapsama giren tüm işyerleri için zorunlu.
Kanuna göre risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene bu durumdaki her bir işyeri için 2015 yılı için 3700 TL idari para cezası veriliyor.
Keza risk değerlendirmesine temel olacak şekilde risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapmamak da yapılmayan her ay başına 5550 TL idari para cezasını gerektiriyor.
Görüldüğü üzere risk değerlendirmesi yaptırmamanın yaptırımları çok ağır. Tüm işveren okurlarımıza risk değerlendirmelerini mutlaka yaptırmalarını tavsiye edelim.