2011-2017 arasında üniversiteden mezun olanları kapsayan araştırmanın fakülte ve aylık gelir ilişkisine bakıldığında mühendislik mezunlarından 4 bin liranın üzerinde en yüksek iki gelir kategorisinde yer alanların oranı %30,04 ile en yüksek seviyede. Bu oran İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi mezunları için % 18´de kalıyor. Bu oran Fen Edebiyat Fakültesi mezunları için %26.35
Lise türü ve aylık gelir ilişkisinde ise fen lisesi mezunları öne çıkıyor. Fen lisesi mezunlarının aylık kazançları 4 bin TL´nin üzerinde olanların oranı %45.9 iken, bu oran, Anadolu lisesi mezunları için %23.99, düz lise mezunları için %21.20 ve meslek lisesi mezunları için %14.29 ile en düşük seviyede bulunuyor. Araştırmaya göre 2 bin liraya kadar geliri ifade eden en düşük gelir kategorisinde yer alanların oranı fen lisesi için % 8.1, Anadolu Lisesi için % 12.6, düz lise için % 17, meslek lisesi için %22.8.
Araştırmaya göre üniversite mezuniyet ortalamasının da çalışma hayatında aylık gelire etkisi açısından anlamı var. Ortalaması 3.5 ve üzerinde olanların en düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimali 2-2,5 ortalamaya sahip olanlara göre %4.9 daha düşük.
Babanın eğitim durumu ise üniversite mezununun aylık geliri üzerinde etkili bir diğer faktör. Araştırmaya göre babası yüksek lisans mezunu olanların ilkokul mezunu olanlara göre 2 bin lira ve altı en düşük gelir kategorisinde olma ihtimali %13.8 daha düşük çıktı.
Cinsiyet faktörü geliri tırpanlıyor
Araştırmaya göre; kadınların en düşük aylık gelir kategorisinde (0 ? 2000 TL) yer alma ihtimali ortalama olarak erkeklerden %11,2 oranında daha fazla. Kadınların en yüksek aylık gelir kategorisinde (6000 TL´den yüksek) yer alma ihtimali ise erkeklere kıyasla %6,1 oranında daha düşük.
Bekârlık gelirde sultanlık değil
Üniversite mezunusunuz ve evlisiniz. Bu durumda bekârlara göre şanslısınız. Çünkü araştırma sonuçlarına göre; evli olanların en düşük gelir (0 ? 2000 TL) gelir kategorisinde olma ihtimali, evli olmayanlara kıyasla %3,5 oranında daha az. Evli olanların en yüksek gelir (6000 TL´den yüksek) kategorisinde olma ihtimalleri evli olmayanlara kıyasla %2 oranında daha fazla.
Meslek liseleri gelirde düz lisenin gerisinde
Araştırmaya göre mezun olunan lise türleri arasında sadece ?meslek lisesi´ mezunu olmak, tüm gelir kategorileri içinde anlamlı bir etkisi bulunuyor. Buna göre; bir düz lise mezununa kıyasla meslek lisesi mezunlarının en düşük gelir (0 ? 2000 TL) kategorisinde yer alma ihtimalleri %7 oranında daha fazla. Aynı karşılaştırmada, Meslek Lisesi mezunlarının en yüksek gelir (6000 TL´den yüksek) kategorisinde yer alma ihtimalleri ise düz lise mezunlarına kıyasla %2,7 oranında daha az.
Mühendislik gelirde en avantajlı alan
Araştırmada referans kategori olan İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesine kıyasla (İİBF), tüm gelir kategorileri için Mühendislik veya İletişim Fakültesi mezunu olmanın istatistiksel olarak anlamlı etkileri bulundu. Buna göre, bir İİBF mezununa kıyasla bir Mühendislik Fakültesi mezununun en düşük gelir (0 ? 2000 TL) kategorisinde yer alma ihtimali %8,4 oranında daha az. İletişim mezunlarının ise bir İİBF mezununa kıyasla bu en düşük gelir (0 ? 2000 TL) kategorisinde yer alma ihtimalleri %10 oranında daha fazla. Benzer bir şekilde, İİBF mezunlarıyla karşılaştırıldığında Mühendislik Fakültesi mezunlarının en yüksek gelir (6000 TL´den yüksek) kategorisinde bulunma ihtimalleri %5,5 oranında daha fazla, İletişim Fakültesi mezunlarının ise %2,4 oranında daha azdır.
Yabancı Dil = Daha Fazla Maaş
Araştırmaya göre bir üniversite mezunun yabancı dil bilip bilmemesi tüm gelir kategorileri açısından anlamlı bir fark yaratıyor. Yabancı dil bilen bir üniversite mezununun diğer açılardan kendisine eşit bir mezuna kıyasla, en düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimali %8 oranında daha düşük. Bu kişinin en yüksek gelir kategorisinde yer alma ihtimali aynı karşılaştırmada %3,1 oranında ise daha fazla.
Babası üniversiteli olanlar avantajlı
Babanın üniversite veya yüksek lisans mezunu olması tüm gelir kategorileri açısından etkili bir faktör. Örneğin; babanız yüksek lisans mezunuysa, babası ilkokul mezunu bir arkadaşınıza kıyasla en düşük gelir kategorisinde olma ihtimaliniz %13,8 oranında daha düşük durumda. Babanız yüksek lisans yapmamış bir üniversite mezunu olduğunda da en düşük gelir kategorisinde olma ihtimaliniz, bu arkadaşınıza kıyasla %7 oranında yine daha düşük. Benzer bir şekilde, babanız yüksek lisans mezunuysa, babası ilkokul mezunu olan arkadaşınıza göre en yüksek gelir kategorisinde olma ihtimaliniz %12,4 oranında daha fazla. Bu ihtimal babanız sadece üniversite mezunuysa, arkadaşınıza göre %3,8 oranında daha yüksek durumda.
Çalışkan öğrenciler iş hayatında da kazanıyor
Araştırmaya göre lisans mezuniyet ortalaması sadece en yüksek ortalama (3.50 ve üstü) kategorisinde ise aylık gelire etkisi açısından bir anlamı var. Buna göre, ortalaması 2.00 - 2.50 arası olan bir kişiye kıyasla, ortalaması 3.50´nin üzerinde olan bir kişinin en düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimali %4,9 oranında daha düşük durumda. Böyle bir kişinin en yüksek gelir kategorisinde yer alma ihtimali ise %4 oranında daha yüksek.
Çalışma deneyimi her zaman önemli
Beklendiği üzere, kişinin toplam çalışma süresinin artması, genel olarak düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimalini azaltırken, yüksek gelir kategorisinde yer alma ihtimalini ise arttırıyor. Örneğin, 1-2 yıl arası çalışan bir kişiye oranla, kişinin 4 yıl üstü çalışma deneyiminin olmasının en düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimalini %16,3 oranında azalttığı saptanmış durumda. Aynı karşılaştırmada çalışma deneyimi 4 yıl üstü olan bir kişinin en yüksek gelir kategorisinde yer alma ihtimali ise % 7,7 oranında daha fazla.
Yüksek lisans en düşük gelirden kurtarıyor
Bir üniversite mezununun yüksek lisans yapıp yapmaması, araştırmaya göre en düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimalinizi %3,9 oranında azaltıyor. Ancak yine sonuçlara göre; bu etki en yüksek gelir kategorileri için istatistiksel anlamlılığını az bir farkla da olsa kaybediyor.
Üniversitenin akademik performansı
Araştırma sonuçlarına göre; kişinin lisans eğitimini tamamladığı üniversitenin URAP sıralaması (Akademik Performansa Göre Üniversite Sıralaması), farklı gelir kategorileri için farklı etkiler ortaya koyuyor. Örneğin; en düşük gelir kategorisi için, mezun olunan üniversitenin URAP sıralamasının düşmesi, kişinin bu kategoride yer alma ihtimalini arttırıyor. Fakat bu artış istatistiksel olarak anlamlı olsa da miktar olarak çok düşük bir artışa (%0,2) denk düşüyor. Üniversitenin URAP sıralaması bir de ikinci en yüksek gelir kategorisi için anlamlı ancak yine düşük (%0,2) bir etki yapıyor.
Kaynak: bloomberght.com