Güneş gözlükleri kimileri için bir şıklık aracı iken aslında onlar, gözlerin kurtarıcılarıdır.
Peki güneş gözlüğünün asıl amacı nedir?
İdeal bir güneş gözlüğü nasıl olmalıdır?
Hangi camlar tercih edilmelidir?
Pazar tezgahlarından satın alınan güneş gözlüklerini kullanmak göze zarar verir mi?
Çocuklar güneş gözlüğü kullanmalı mı?
Net Optik Sahibi Ethem Tan Güzelsoylar, güneş gözlükleriyle ilgili merak edilen bu soruların yanıtlarını verdi....
BAZEN HİÇ TAKMAMAK DAHA İYİ
Güneş gözlüğü sadece güneş ışınlarına karşı bir bariyer görevi mi görür? Güneş gözlüğü kullanılmasının asıl amacı nedir?
Güneş gözlüğünün amacı ışığı keserek kişinin yanma, kamaşma gibi sübjektif şikayetlerini ortadan kaldırmak değildir. Asıl amaç, görüntüyü beyne ileten retina tabakasının güneş ışığındaki zararlı ışınlardan korunmasıdır. O nedenle de güneş gözlükleri mutlaka ultraviyole filtreli olmalıdır. Önemli olan şık, havalı bir güneş gözlüğü kullanmak değil, retinayı zararlı ışınlardan korumaktır. Bu güneş ışığı da olabilir, bilgisayar, spot ya da solaryum ışığı da... Bazı cilt hastalıklarında uygulanan PUVA tedavisindeki ultraviyole A ışınları da gözlükle korunmayı gerektirir. Güneş gözlüklerinin camları nasıl olmalıdır?
Göz bebeği yani gözün ortasındaki siyah kısım ışığa maruz kaldığında küçülür, karanlıkta büyür. Güneşe çıkan birinin göz bebekleri küçülür ve ışığı keser. Güneş gözlüğü ise yalancı bir karanlık etkisi oluşturur. Eğer güneş gözlüğü camı ultraviyole filtresi içermiyorsa, gözlüğün oluşturduğu yalancı karanlık etkisiyle göz bebeği büyür. Bu da birçok zararlı ışığın normalden daha fazla gözün içine ulaşmasına yol açar. Dolayısıyla ultraviyole filtresi olmayan bir güneş gözlüğünü kullanmaktansa hiç gözlük takmamak daha doğrudur çünkü göz kendisini daha iyi koruyacaktır.
BİLGİSAYARA ÖZEL CAMLAR
Ultraviyole filtresi içeren güneş gözlüklerinin çeşitleri var mıdır?
Evet, ultraviyole güneş gözlükleri, özelliklerine göre farklı şekilde sınıflandırılır. Yüzdeyle ifade edilen ultraviyole (UV) filtre dereceleri vardır. Bu tür güneş gözlüklerinde yüzde 60, 80, 100 gibi ultraviyole AB filtreleri bulunur. Bir diğer çeşit ise zararlı dalga boyundaki ışınları iyi süzerek göze girmesini engelleyen polarize güneş gözlükleridir. Bilgisayar ışığına karşı koruyucu özel filtreli camlar da vardır. Bunlar güneş gözlüğü değildir. Özel filtreli gözlükler, kişiyi sadece bilgisayar ışığından koruyan gözlüklerdir.
ÇOCUKLARA GÖZLÜK YERİNE ŞAPKA TAKIN
Anneler, özellikle kız çocuklarına kalp ya da çiçek şeklinde sevimli gözlükler taktırıyor ama çoğunun camı kalitesiz. Bu camlar çocukların göz sağlığını nasıl etkiler? Çocuklar güneş gözlüğü kullanmalı mı?
Bazı hastalıklar, çocuk güneşe çıktığında ileri boyutlara varabilir. Mesela alerjik konjonktiviteler içinde ´vernal konjonktivit´ denilen özel bir hastalık, güneşte aşırı derecede kaşınma, kızarıklık ve kornea tabakasında lekelenmelerle devam eder. İşte bu tür hastalığı olan çocukların güneş gözlüğü kullanması gerekebilir. Ancak sağlıkla ilgili zorunlu haller dışında çocuklar asla estetik amaçla güneş gözlüğü takmamalıdır. Güneş gözlüğü yerine çocuklara şapka giydirilmesi çok daha iyi bir alternatiftir.
SORUMLULUĞU TAŞIYABİLMELİ
Peki, bir çocuk kaç yaşından itibaren gözlük kullanabilir?
Güneş gözlüklerinin camlarının kırılma riski unutulmamalıdır. Bir çocuğun gözlük kullanabilmesi için onun sorumluluğunu taşıyabilecek yaşta olması gerekir. Her çocukta bu yaş farklıdır. Küçük bir çocuk sokakta top oynarken düşüp gözlüğünü kırabilir. Camların yüzüne batma riski vardır. Bir de özel problemler nedeniyle çok küçük yaşta gözlük önerilen çocuklar vardır. Bu tür zorunlu hallerde anneye ve babaya "Parkta oynarken gözünden kısa süreli çıkarın" veya "Güneşin yoğun olduğu saatlerde çocuğu dışarı çıkarmayın" denir. Kırılmayan camlar da vardır, ancak bu camlar ideal değildir.
ÇERÇEVENİN YÜZE UYGUN OLMASI ÇOK ÖNEMLİ!
Sokakta ya da pazarda satılan güneş gözlüklerinden uzak durmak gerekir. Güneş gözlüğü mutlaka bir optisyenden alınmalıdır.
Eğer bombeli bir güneş gözlüğü tercih edilecekse bombenin, kişinin yüz yapısına uygun olmasına dikkat edilmelidir. Bombe görüntüde sapmalara yol açabilir. Buna bağlı olarak eğri görme, gölgeli görme, ışıklarda uzama, çatallanma gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Çerçevenin büyüklüğünün ve bombenin; yüzün ince veya geniş olmasına göre optisyen tarafından iyi ayarlanması gerekir.
SAPININ UZUNLUĞUNA DİKKAT!
Gözlük seçiminde kişinin yüz ve göz yapısı da önemli bir noktadır. Mesela gözleri birbirine çok yakın kişiler iri, kelebek gibi gözlüklerden uzak durmalıdır. Bu tür gözlükleri kullanmaları halinde gözlük camının ortası yani optik odağı göze değil, şakak hizasına denk gelir. Bu da görüntüde sapmalara yol açar.
Gözlük sapının uzunluğu da önemlidir. Çocukta gözlük sapının yara ya da baskı yapıp yapmadığı kontrol edilmelidir. Çok uzun saplar, gözlüğün takıldığında hareket etmesine neden olur. Erişkinler ise gözlük sapına bağlı herhangi bir rahatsızlık hissini kendileri dile getirebildiği için optisyenler de onları yönlendirebilmektedir.
Çerçevenin rengi, tel ya da kemikten olması gibi kriterler kişinin zevkine göre değişebilir. Önemli olan sağlıklı bir görüş elde edilecek güneş gözlüğüne sahip olmaktır. Güneş gözlüğü camının kalitesi bu açıdan son derece önemlidir.
GÖZLÜK CAMININ MODELİ OLMAZ!
Gözlük camının renginin, şeklinin modası olmaz. Güneş gözlüğünde camın rengi değil, kalitatif değeri önemlidir. Güneş gözlüklerinin camlarının mutlaka filtre özelliği olmalıdır.
POLARİZE CAM SEÇİN
Polarize camlar ışık koruması ve görüntü kalitesi açısından çok daha iyidir. Polarize camlarda yansımalı yüzeylerdeki parlamaları engelleyen ve ışığın saçılmadan göze girmesini sağlayan bir özellik vardır. Ancak polarize camlı gözlükler daha pahalıdır.
Kolormatik camlar, ışıkla birlikte renk değiştiren, koyulaşan camlardır. Kolormatik camların aydınlıktan karanlık ortama geçerken renk değiştirme süresi vardır. Genç ve aktif kişilerde bu süre kimi zaman problem yaratabilir. Mesela araba kullanan bir kişi kolormatik gözlükle araba kullanırken tünele girdiğinde bu renk değiştirme süresi onun için tehlikeli olabilir.
Çocuk gözlükleri için organik camlar idealdir. Organik camlar şaşılık tedavisinde de tercih edilir.
Bilgisayar başında çok uzun kalan ve buna bağlı olarak aşırı derecede göz huzursuzluğu olan hastalarda ultraviyole süzen özel filtreli gözlükler önerilir.
LENSLER GÜNEŞTEN KORUYABİLİR Mİ?
Ultraviyole korumalı kontakt lensler, güneş gözlükleriyle birlikte kullanıldığında katarakt riskini azaltıyor. Özellikle gözlük kullanma zorunluluğu olan hastalarda -miyop, astigmat gibi- eğer lens olarak UV korumalı lens tercih ediliyorsa, kişinin güneşin zararlı etkilerinden korunma oranı artar. Ancak lens gözün tamamını örtmediğinden gözlük kullanımı yine gereklidir. dedi.
Net Optik Sahibi Ethem Tan Güzelsoylar, Güneş gözlüğü alırken nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda bize bazı tavsiyelerde bulundu.
Her yaz mevsiminde başlayan güneş gözlüğü seçme telaşına girdiyseniz ilk olarak kendinize yakışan bir gözlük almak için nelere dikkat etmeniz gerektiğini bilmelisiniz.
Ethem Tan Güzelsoylar, yüz şekline göre gözlük seçerken göz önünde bulundurulması gerekenleri şöyle açıkladı:
" Güneş gözlüğünüzü seçerken yüz şeklinizi de dikkate almanız gerekiyor. Çünkü gözlük yüzünüze tam oturmazsa gözünüz yan taraflardan güneşin zararlı ışınlarına maruz kalabilir.
" Köşeli bir yüzünüz varsa yuvarlak hatlarda bir gözlük seçebilirsiniz. Çünkü bu hem keskin olan hatlarınızı yumuşatacaktır, hem de yüzünüze tamamen oturacaktır.
" Eğer oval bir yüzünüz varsa o zaman çok şanslısınız. Çünkü oval bir yüz için hemen hemen her tip güneş gözlüğü uygundur.
" Yüzünüz yuvarlak ise köşeli bir güneş gözlüğünü tercih edebilirsiniz.
" Uzun bir yüze sahipseniz, çerçeve yüzünüzde mümkün olduğunca geniş bir alan kaplamalıdır. Böylece gözlük yüzünüzü ikiye ayırdığı için, yüzünüzün normalden daha uzun görünmesini engeller.
" Üçgen bir yüze sahipseniz, çerçeve çizgilerinin dikey olmasına dikkat etmelisiniz.
" Güneş gözlüğü yüzünüze tam oturmalıdır. Bunu anlayabilmek için güneş gözlüğünüzü her iki tarafından tutun. Kolayca hareket etmiyorsa yüzünüze tam oturmuş demektir.
" Öncellikle, gözlüğü taktığınızda gözünüz bulanmamalı. Eğer bulanıyorsa camın kalitesiz olduğu kesindir.
" Güneş gözlüğünün cam rengi her yerinde aynı olmalıdır. Bazı yerleri koyu, bazı yerleri açıksa, o gözlüğü satın almayın. Bir rengin en koyusundan açığına doğru giden renk spekturumu söz konusu ise durum değişir. Bu türü tercih ettiyseniz, cam renginin üstte koyu, altta açık olmasına dikkat edin.
" Güneş gözlüklerinin üzerinde, mor ötesi ışınları kestiğine dair bir tescilin olması gerekir. Sağlık Bakanlığı, tüm güneş gözlükleri için sertifika mecburiyeti getirmiştir. Satın alırken gözlüğün sertifikasını mutlaka isteyin.
" Numaralı gözlük kullananlar, güneş gözlüğü almadan önce mutlaka göz hekimlerine danışmalıdır.
GÖZLÜĞÜNÜZÜN ÖMRÜNÜ UZATIN
Güneş gözlüğünün bakımı
" Güneş gözlüğünüzü temizlemek için kağıt mendiller yerine kuru ve pamuklu bir bez kullanmalısınız. Çünkü kağıt mendillerle gözlüğünüzün camını ovuşturmak gözlüğün kaplamasına zarar verebilir.
" Gözlüğünüzü kılıfında saklarsanız kırılmasına ya da çizilmesine engel olursunuz.
" Gözlüğünüzü temizlerken ılık su kullanmalısınız.
" Camlarını silerken güderi veya mikrofiber bezleri tercih edin.
" Yaz aylarında terlemeden kaynaklanan oksitlenme gibi sorunlarla karşılaşmamak için gözlüğün sık sık temizlenmesi ile camlarda oluşacak çizikler ve metal kısımlarda oluşabilecek zararları önleyebilirsiniz.
" Gözlüğünüzü saklarken güneş ışınlarının altında bırakmamalı ve gevşemeye neden olmamalısınız.
" Gözlüğünüzü iki elle çıkartırsanız ömrünü uzatabilirsiniz.
" Çoğunlukla kadınların güneş gözlüğünü taç olarak saçlarında kullanması da yanlıştır çünkü gözlüğün gevşemesine neden olur. diye konuştu.
