Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi'nin 2022'de yürürlüğe gireceğini açıkladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2.5 ay sonra yüz yüze gerçekleşen Kabine Toplantısı'nın ardından önemli açıklamalarda bulundu. 1 Haziran'dan itibaren başlayan yeni normalleşme süreci kapsamında alınan yeni kararları açıklayan Erdoğan, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile ilgili de konuştu.
"2022'DE DEVREYE GİRECEK"
25 yaş altı ve 50 yaş üstünün kolay bir şekilde istihdam edilmesi için çalışma başlatılacağını belirten Erdoğan, "Tesis edilecek karma model ile işçilerin kazanılmış hakları korunacak. İlave destek de sağlayacağız. Çalışanlarımız emeklilikte daha da rahat edecek. Devlet bu konuda elini taşın altına koyacak. İstihdam kalkanını sürekli hale getirmeyi hedefliyoruz. Uzun vadeli kaynak sağlayacak bir sistem kuracağız. Tamamlayıcı emeklilik sistemini de inşallah 2022'de yürürlüğe koyacağız" ifadelerini kullandı.
Erdoğan, "Üretim, ticaret ve lojistik avantajlarımızla salgın sonrasında dünya ekonomisindeki yerimizi daha da güçlendireceğiz. İstihdam Kalkanı Paketi'ni dönem projesi olarak görmüyor, istihdamı destekleyecek kalıcı atılımın ateşleyicisine dönüştürmek istiyoruz. Enflasyonun, hedeflediğimiz seviyelere inmesini sağlayarak bu olumlu süreci desteklemekte kararlıyız. Türkiye, döviz kuru gelişmeleri bakımından diğer ülkelere kıyasla şu anda iyi bir durumdadır. Amacımız 2020'de yüzde 8,5 olarak belirlenen enflasyonu kademe kademe düşürerek 2021'de yüzde 6'ya, 2022'de yüzde 5'in altına indirmektir" diye konuştu.
TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ NEDİR?
Bu sistem, Bireysel Emeklilik Sistemi'nin yeniden yapılandırılmış halidir. Önceden Otomatik BES adı altında çalışanların Bireysel Emeklilik Sistemi'ne girmesi devlet tarafından destekleniyordu. Bu sistemde, çalışanın maaşının %3'ü oranında kesinti yapılıyordu ve Devlet Katkısı dışında işveren katkısı yoktu. Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi'nde ise Devlet Katkısı devam ederken çalışandan olduğu gibi işverenden de kesinti yapılacak ve bu kesintiler senin hesabında aydan aya birikecek.
TAMAMLAYICI EMEKLİLİK NASIL OLACAK?
- 2017'de başlayan otomatik bireysel emeklilik sistemi, TES haline gelecek.
- Çalışanların tamamı zorunlu olarak TES'e dahil edilecek.
- Hem çalışanın maaşından kesinti olacak hem işveren hem de devlet katkı sağlayacak.
- İşverenin mevcut yükünü arttırmayacak bir katkı formülü kurgulanacak. İşsizlik fonundan katkı yapılması da masadaki seçeneklerden biri.
- TES için az maaş alandan az, maaşı yüksek olandan daha yüksek kesinti yapılacak.
- Her çalışanın bir TES hesabı olacak ve tüm kesintiler bu hesapta birikecek.
- Tıpkı kıdem de olduğu gibi çalışan istediği zaman TES'ten çıkamayacak. Kademeli çıkış hakkı tanınabilir. Çalışan, emekliliği geldiğinde sistemden çıkabilecek.
TES KİMLERİ KAPSAYACAK?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) sosyal tarafların mutabakatı ile kurulacak bir sistem olacak. Yeni işe girip, emekliliği uzun olanlar TES'E ve fonlu sisteme dahil edilecek. Yaş sınırının üstünde olanlar ile emekliliğine az kalan çalışanlar ise TES'e dahil edilmeyecek.
Tamamlayıcı emeklilik sisteminin bir parçası olarak bireysel hesaba dayalı kıdem tazminatı fonu kurulması öngörülüyor. Kıdem tazminatı fonuyla yurt içi tasarrufların artırılması ve ikinci bir emekli aylığı bağlanarak sosyal güvenlik sistemi üzerindeki yükün azaltılması amaçlanıyor. Kıdem tazminatı fonu uygulamasına 1 Ocak 2022 tarihinde geçilmesi planlanıyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre, fon konusunda iki formül üzerinde duruluyor.
FORMÜL 1
Kıdem tazminatı şu an her hizmet yılına karşılık 30 günlük ücret üzerinden ödeniyor. Gündemdeki birinci formülde 30 günlük kıdem tazminatının 19 gününün mevcut sistemdeki gibi devam etmesi, 11 günün ise kıdem tazminatı fonuna devredilmesi öngörülüyor. Bu formül için 11 günlük brüt ücret üzerinden kıdem tazminatı fonuna prim kesilecek. İşçinin her bir yıllık hizmete karşılık alacağı 30 günlük kıdem tazminatının 19 günü mevcut sistemdeki kurallar çerçevesinde ödenecek, 11 günü ise kıdem tazminatı fonunda birikerek, örneğin 56 yaşında toplu alınabilecek veya emekli aylığı bağlatılacak.
FORMÜL 2
İkinci formülde ise kıdem tazminatı fonu için yüzde 6 oranında prim kesilecek. Bunun 4 puanı işveren, 0,5 puanı işçi priminden oluşacak. Devlet 1 puan katkıda bulunacak. Vergi indirimi yoluyla da 0,5 puanlık ilave prim katkısı yapılacak. Böylece toplam prim tutarı yüzde 6 olacak.
İşçi sendikaları 30 günlük ücret üzerinden ödenen mevcut kıdem tazminatının aylık yüzde 8,33'e karşılık geldiğini ileri sürüyor. Fona yüzde 6 oranında prim kesilmesi, 21,6 günlük kıdem tazminatına karşılık geliyor. Ancak, ekonomi yönetimi fonda toplanacak primlerin nemalanmasıyla her hizmet yılı için 30 günlük ücrete karşılık gelecek ödemenin mümkün olacağını savunuyor.
1. FORMÜL ZORUNLU, 2. FORMÜL İSTEĞE BAĞLI
Mevcut çalışanların, sistem değişikliğine kadar olan döneme ait kıdem tazminatına ilişkin hakları saklı kalacak. Birinci formülün benimsenmesi halinde 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren mevcut çalışanlar dahil olmak üzere herkes için zorunlu olacak. İkinci formül ise mevcut çalışanlar için isteğe bağlı olacak.
KENDİ İSTEĞİYLE İŞTEN AYRILAN İŞÇİYE KISITLAMA TALEBİ
Mevcut sistemde işçi, emeklilik, askerlik, kadın çalışanların evlenmesi ve yaş dışındaki emeklilik koşullarının sağlanması dışında kendi isteğiyle işten ayrılırsa kıdem tazminatı alamıyor. İşveren ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılıktan işten attığında da kıdem tazminatı ödenmiyor.
İşveren örgütlerinin, kıdem tazminatı fonu uygulamaya geçtiğinde de kendi isteğiyle işten ayrılan veya ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılıktan işten atılan işçilerin kıdem tazminatından yararlanmamasını, fon için ödenen primlerin işverene iade edilmesini istediği öğrenildi.
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için bir iş yerindeki çalışma süresinin en az bir yıl olması gerekiyor. Bir yılı doldurmayanlara kıdem tazminatı ödenmiyor. İşveren örgütleri, bu uygulamanın fon sistemine geçildiğinde de devam etmesini talep etti.
